Waarom bodembescherming
De bodem is de opperhuid van de aarde en een kostbare en kwetsbare bron die lang als onuitputtelijk werd beschouwd. De regeneratie van de bodem nam duizenden jaren in beslag (1000 jaar voor één centimeter bodem).
De laatste decennia waren echter juist vernietigend voor de bodem en we worden ons stilaan bewust van de noodzaak de bodem te beschermen. Voor water en lucht is al veel geregeld maar nu is het tijd om dat ook voor de bodem te doen. We staan met bodembeschermende voorzieningen nog maar aan de wieg, ook al duiken er initiatieven op ten gunste van een bodemvriendelijke stedenbouw en een verantwoorde landbouw.
De bodem speelt een centrale rol in onze ecosystemen. Zijn natuurlijke functies verzekeren de overleving van elk levend wezen en daarom is het van groot belang dat we de bodem beschermen.
De bodem neemt deel aan tal van ecosysteemfenomenen die van vitaal belang zijn voor de mens en voor elk levend wezen. De natuurlijke functies van de bodem zijn bepalend voor het welzijn van de populaties. Deze natuurlijke functies zijn onder meer:
- Plantaardige landbouwproductie
- Productie van biomassa voor energie en materialen
- Waterreservoir
- Regelen van waterstromingen
- Filter voor de waterkwaliteit
- Regelen van de verwerking van broeikasgassen en het klimaat (opslag van koolstof)
- Recyclen en transformeren van organische materialen
- Biologische habitats, genenreserves en bron van biodiversiteit
- Ondersteunen van menselijke activiteiten (habitat, industrieën, infrastructuren)
- Leveren van grondstoffen (grind, zand, steen, mineralen, kleurstoffen, …)
- Bieden van een geologisch, landschappelijk en archeologisch patrimonium
Het is van belang de functies van de bodem niet langer te verstoren en dat kan alleen door de bodem te beschermen, bij voorkeur aan de bron en in het uiterste geval door symptoombestrijding.
Het beschermen van de bodem heeft ook een commerciële reden. Verplichtingen zoals de zorgplicht kunnen er bij verontreiniging toe leiden dat grote investeringen noodzakelijk zijn om de bodem te herstellen. Deze investeringen kunnen grote impact hebben op de vermogens van eigenaren en investeerders. Zelfs het zuur verdiende pensioen kan er aan opgeofferd moeten worden.
Als er dus geen belang is de bodem vanuit het beheersen van bodemfuncties te beschermen dan is er wel een commercieel belang. Daarom bodembescherming, hetzij aan de bron door maatregelen en voorzieningen, hetzij als symptoombestrijding door saneren.